Yenidoğanların uyku gereksinimi, uyku eğitimi vermenin püf noktaları, ayakta veya beşikte sallamanın çocuk üzerindeki etkileri ve dahası… Bu yazıda bebek ve çocuk uykusuna dair merak ettiğiniz her sorunun cevabını bulacaksınız…
1) Bebeklerde uyku gereksinimleri aylara ve yaşlara göre nasıl değişir?
Yenidoğan bebekler bir defada yaklaşık 30 dakika ile dört saat arasında uyuyor. Yenidoğan bebekler günün 17-18 saatini, bir aylık bebekler 16-17 saatini, üç – dört aylık bebekler ise 15 saatini uykuda geçiriyor. Dört aylık bir bebekte uykunun üçte ikisi gece gerçekleşiyor. Altıncı ayda uyku evresi yedi saat kadar sürebiliyor. Birçok bebek uyku aralarında uyanıyor ve tekrar uykuya dalabiliyor. Anne babaların çoğu, bebeklerinin 10-12 saat kadar uyuduğunu söylese de aralardaki uyanmayı hesaba katmayabiliyorlar. İlk altı ayda bebekler geceleri birkaç kez emmek için uyanabiliyor. Bir yaşındaki bebeklerin yaklaşık yüzde 85’i gece boyunca sakin ve düzenli uyuyor. Ancak yüzde 10’unda hemen her gece uyanma sorunu olduğu gözlemleniyor. İki yaşına gelindiğinde günlük uyku saati 12 saate kadar iniyor ve gündüzleri kısa süreli uyuklamaları olabiliyor. Bebeğin yaşı arttıkça gündüz uykularının süresi kısalıyor. Genellikle üç yaşından sonra çocuklar gündüz uyumayı bırakıyorlar.
2) Bebeğe gece ve gündüz uykusu eğitimi nasıl verilebilir?
Bebeğiniz uyku alışkanlığını henüz altı haftalıkken geliştirebiliyor. Düzgün ve düzenli bir uyku alışkanlığı oluşturabilmenin anahtarı huzurlu ve sakin hareketlerle bebeği her gün aynı saatte henüz uyanıkken yatağa koymak, altını değiştirmek, gece beslemesini yapmak, ılık bir banyo yaptırmak ve bir gece uykusu rutini geliştirmektir. Tüm hazırlık sürecini 5-10 dakikada tamamlamalısınız. Bebeğiniz için ideal uyku ortamı hafif loş ışık, sessiz ve rahat edebileceği ısıda bir odadır. Gece uykularının mutluluk verici olduğunu ve korkmaması gerektiğini hissettirebilirsiniz. Gece ve gündüzü ayırt etmesini sağlayıp gündüz çok uzun saatler uyumasını önlemelisiniz. Bu kuralları uygulayarak uzun uykularını geceye kaydırabilirsiniz. Bebeğinizin uykuya dalarken sallanmak veya sizi yanında istemesi gibi negatif alışkanlıklarını değiştirmeniz gerekiyor.
3) Ebevenylerin bebeği yanında yatırması doğru bir davranış mı?
Hem evlilik ilişkisi hem de tüm ailenin daha sağlıklı uyuması için bebeklerin sürekli, rutin halinde anne babalarıyla uyumaları sakıncalıdır. Anne babalar yorgunluktan, özlemden ya da artık pes ettiklerinden bebek uyumadığında yataklarına alabiliyorlar. Daha büyük çocukların anne babalarının yanında yatma isteği tuvalet ihtiyacından, korkularından, kendilerini güvende hissetmemelerinden kaynaklanabiliyor.
Öncelikle çocuğun neden anne babasının yatağında yatmak istediğini anlamak gerekiyor. Bu esnada da çocuğa herkesin kendi yatağında daha rahat uyuyacağını anlatmak ve yatağına götürmek lazım. Bağırmak, azarlamak veya uzun açıklamalar yapmak çocuğun yanlış koşullanmasına sebep olacağından, şefkatli ve biraz da mesafeli durmaları en ideali olacaktır. Anne babaların bu konuda kararlı olmaları büyük önem taşıyor.
4) Gece terörü nedir?
Gece terörü, kabustan farklıdır. Kabus gören çocuklar korkarak uyanıyor, sakinleştirilmeyi bekliyor ve kabuslarını anlatmak istiyorlar. Gece terörü ise çocuk uyuduktan iki – üç saat sonra gerçekleşiyor; çocuk bağırabiliyor, yatakta oturabiliyor, kollarını sallayabiliyor, hatta kalkıp evin içinde koşuşturabiliyor, terliyor, hızlı nefes alabiliyor. Ama çocuk bu sırada tamamen uyku durumunda oluyor. Gece terörü çoğunlukla birkaç dakika sürüyor ve çocuk yaşadıklarını hatırlamıyor. Gece terörü nadir görülmekle birlikte, en çok 4-12 yaş arası çocukları etkiliyor. Aşırı yorgunluk, stresli ortam, farklı bir ortamda uyumak, ateşli hastalık, beyin ve sinir sistemi üzerinde etkisi olan ilaçların kullanımı gece terörünü tetikleyebiliyor. Gece terörünün genetik olduğu da biliniyor. Gece terörü yaşayan çocuğa bağırmak, silkelemek yerine sakin bir ses tonuyla rahatlatarak konuşmak gerekiyor. Bununla ilgili bir uzmana danışmak yararlı olacaktır.
5) Bebeği sallayarak uyutmak zararlı mı?
Bebeği sallayarak uyutmak Türk kültürünün değişmez parçası. Neredeyse tüm anneler, bebeğini ayağında ya da beşikte sallayarak uyutuyor. Oldukça masum görünen bu yöntem, dikkat edilmediğinde bebeğin henüz yeni gelişen beyninde ciddi hasarlara sebep olabiliyor. Şiddetli sallamalarda iç kulak sıvısının çevresindeki dokulara hızlı bir şekilde çarpılıyor ve bu durum bebekte sersemlik haline neden olabiliyor.
Bebeği sallayarak uyutmaya alıştırmayın, ağladığında bırakın kendi kendine sussun. Beşikte, ayakta ya da başka araçlarla yapılan sallamanın şiddetine çok dikkat edilmesi gerekiyor.
6) Kendi kendine uyuması için ağlatma yöntemi sağlıklı bir yöntem midir?
Ağlatma yöntemi, bebeklerin kendi kendilerini teskin etmeyi öğrenmeleri gerektiği yönündeki temel teoriye dayanan, aşamalı ancak katı bir teknik. Bebeği sakinleştiren ve uyku zamanının geldiği sinyalini veren bir uyku öncesi rutini oluşturmak daha uygun bir yöntem olacaktır. Örneğin banyo yaptırmak, bir masal okumak ve bebeğe sarılmak gibi.